Dzisiaj temat potężnego narzędzia, którym dysponujesz i którego teraz najprawdopodobniej nie używasz z powodu swojego upartego umysłu zasilanego przez ego, a które może pomóc Ci w rozwoju i w codziennym życiu. Opowiem o perspektywie, o tym czemu perspektywa jest istotna, o tym jak może Cię wspierać w zmianach, relacjach, wyzwaniach, w radzeniu sobie z emocjami, osiąganiu celów, pozytywnym myśleniu i o tym jak rozwijać umiejętność celowej zmiany perspektywy i używać jej na swoją korzyść.

Potężne narzędzie

Myślę, że perspektywa to jedno z najpotężniejszych narzędzi w rozwoju i jednocześnie jedno z tych o których najłatwiej zapomnieć. Jesteśmy tak zablokowani w naszej własnej perspektywie, która naszym zdaniem jest jedyną słuszną, że dosłownie ślepniemy na inne interpretacje i możliwości. Niezbyt chętnie patrzymy z innego punktu widzenia, bo naszym zdaniem nie ma takiej potrzeby w naszym odczuciu mamy rację i mamy tendencje do tego żeby łatwo ferować wyroki w oparciu o nasz ograniczony punkt widzenia tak samo w stosunku do innych ludzi jak w stosunku do nas samych. Ale nasza perspektywa jest tylko jednym z możliwych punktów widzenia w dodatku takim, który trzyma nas w miejscu. W takiej sytuacji możliwość dynamicznej zmiany perspektywy z sensem i ze świadomością jest bezcenna i nie mam tu na myśli relatywizmu używanego do wygrania każdej kłótni, ale prawdziwe wykorzystanie pełnych możliwości tego narzędzia, które może służyć do poszerzania świadomości a nie tylko do pozornych zmian na poziomie opinii. Chodzi o to żeby móc realnie wykorzystać umiejętność zmiany perspektywy do ulepszenia swojego życia, bo jej potencjał do tego jest ogromny. Zmiana perspektywy może się kojarzyć z czymś w stylu – jesteś nieszczęśliwy to popatrz na to jak inni mają gorzej żeby poczuć się lepiej, nie o tym dzisiaj będę mówiła chociaż to może sprawić, że poczujesz się lepiej przez chwilę, ale w moim odczuciu niewiele naprawdę zmienia na dłuższą metę.

Perspektywa jako narzędzie o której chcę dzisiaj mówić jest czymś innym. Chcę opowiedzieć o perspektywie, która wpływa na rzeczywistość i może decydować o tym jak wyglądają całe społeczeństwa a nawet o tym kiedy pójdziesz do lekarza. Amerykańskie społeczeństwo patrzy z perspektywy jednostki i cała rzeczywistość jest temu podporządkowana, w kulturze Wschodniej jest kompletnie odwrotnie – ważna jest perspektywa grupy, systemu. To wpływa na to jak ludzie żyją i postrzegają rzeczywistość, to nie jest żadna abstrakcja. Jest świetna książka Richarda Nisbetta 'Geografia myślenia’, która pokazuje jak perspektywa zmienia się razem z geografią i kulturą – polecam. Co do wizyty u lekarza i zdrowia – w tradycyjnej medycynie chińskiej zadaniem lekarza jest utrzymanie pacjenta w zdrowiu a to znaczy, że pacjent przychodzi do lekarza kiedy jest zdrowy żeby utrzymać ten stan. U nas nazywałoby się to profilaktyką, ale mimo, że rośnie świadomość to jest z tym różnie. Patrząc na zdrowie z naszej perspektywy – wydaje nam się, że bycie zdrowym to jest normalny stan i idziemy do lekarza najczęściej dopiero wtedy kiedy coś się zaczyna złego dziać a to wpływa na proces leczenia. Punkt widzenia naprawdę ma znaczenie. Te dwa proste przykłady pokazują jak duże może mieć znaczenie i jak potrafi zmieniać rzeczywistość w jakiej żyjemy, nasze zachowania i rezultaty tych zachowań. To samo dotyczy Ciebie na poziomie mikro. Perspektywa może mieć zastosowanie dla Ciebie w radzeniu sobie z problemami, trudnościami, denerwującymi sytuacjami, trudnymi decyzjami, wyzwaniami, w radzeniu sobie z porażkami, w osiąganiu celów.

Czasami spotykają Cię pewnie bardzo trudne sytuacje, które mogą mieć potencjalnie na Ciebie bardzo duży wpływ, czasami to są wyzwania, czasami problemy, trudno wyrazić słowami jak ważna w takich sytuacjach jest perspektywa – punkt widzenia z jakiego patrzysz na świat, na życie, na siebie, innych ludzi i umiejętność zmiany tej perspektywy niezależnie od punktu siedzenia żeby pomóc sobie w trudnym momencie. Twój punkt widzenia bardzo mocno wpłynie na Twoją zdolność poprawy sytuacji w której się znajdziesz, wpłynie na Twoje codzienne życie, myśli, uczucia, działania i rezultaty. Twoja rzeczywistość zależy od perspektywy, perspektywa kształtuje Twoją rzeczywistość a Ty możesz wpływać na perspektywę. Jeżeli umiejętność zmiany perspektywy jest taka pomocna to czemu tak ciężko przychodzi nam zmienianie tej perspektywy, poszerzanie jej i dopuszczanie do siebie innych możliwości?

Ego

Myślę, że dużą rolę odgrywa tutaj ego, które uwielbia mieć rację, jest skupione na sobie i stara się żeby Twoje życie kręciło się wokół niego. Jeżeli już raz do czegoś przylgnie czy to jest nieszczęście czy jakaś myśl i uzna to za swoje, Ty identyfikując się ze swoim ego będziesz się tego trzymał prawie tak mocno jakby chodziło o Twoje życie bez względu na to czy będzie chodziło o jakąś Twoją opinię, sytuację życiową czy perspektywę z jakiej patrzysz. Ale to nie Twoje życie od tego zależy, od tego zależy życie Twojego ego. Rozwijanie umiejętności zmiany perspektywy będzie wymagało czasem przyznania się do błędu, czasem zweryfikowania swojej postawy a to nie jest coś, za czym Twoje ego przepada dlatego tak trudno wyjść poza swoją perspektywę. Przeważnie okopujemy się w swoich racjach w innym wypadku ego czuje się zagrożone i ma tendencje do stawiania jeszcze większego oporu i trzymania się jednej interpretacji, bo żeby istnieć musi mieć rację i potrzebuje Ciebie walczącego o tę rację, to wzmacnia ego. Jeżeli kłócisz się z partnerem i za nic w świecie nie przyznasz mu racji chociaż gdzieś głęboko wiesz, że on czy ona ma rację to właśnie broni się Twoje ego. To może przeszkadzać w przyjęciu perspektywy partnera i zobaczeniu tego jak jest naprawdę i przyznanie mu racji. Widzę to tak – Twoja perspektywa to tak naprawdę perspektywa Twojego ego, które uwielbia nie zmienianie perspektywy bo to utrzymuje je w stanie który daje mu istnieć, ale utrudnia życie Tobie. Żeby móc wyjść poza ego i mieć wybór perspektywy musisz najpierw zobaczyć to jak to działa w Twoim życiu. Wypatruj sytuacji w których bronisz się jak lew przed przyznaniem komuś racji albo kiedy utrzymujesz się w swoich negatywnych scenariuszach, swoich betonowych poglądach, użalasz się nad sobą i nad swoją sytuacją widzianą tylko z jednej perspektywy, wypatruj sytuacji kiedy chcesz podkreślić swoją ważność, swoje znaczenie na przykład przez gromadzenie rzeczy materialnych, dobry samochód w którym i tak nikt Cię nie widzi i nie wie kim jesteś, ale ego jest zadowolone. To pomoże Ci zobaczyć jak działa ego w Twoim życiu i jak utrudnia zobaczenie czegoś ponad własną racją.  Możesz stopniowo nauczyć się zmieniać perspektywę pomimo ego opowiem o tym jak zwykle na koniec filmu.  Jakie są jednocześnie przydatne i proste rodzaje perspektywy jakie możesz przyjąć żeby wpływać na swoje życie pozytywnie?

Rodzaje perspektywy

Wystarczy powiedzieć o paru możliwych rodzajach perspektywy z jakich możesz widzieć swoje życie, codzienne problemy, wyzwania i cele żeby zrozumieć jakie to może mieć znaczenie. Pierwsza najbardziej oczywista perspektywa czyli Twoja perspektywa, do niej jest Ci najbliżej dlatego nie będę o tym mówić, możesz używać też np. perspektywy czasu, perspektywy innej osoby, perspektywy eksperta, perspektywy wąskiej i szerokiej, perspektywy niezależnego obserwatora, perspektywy systemu, perspektywy informacji to jest tylko kilka z możliwych perspektyw. Jak używać tego narzędzia i wykorzystywać je w rozwoju i codziennym życiu i do czego je wykorzystywać tak naprawdę?

Pomocna perspektywa

1) Umiejętność zmiany perspektywy może pomóc Ci w przerwaniu cyklu negatywnego myślenia

Każdy czasem przechodzi przez chwile, które sprawiają, że czuje się jakby szczęście kompletnie go opuściło i już nic nigdy nie miało się zmienić i nic nigdy nie miałoby być w porządku. W takich sytuacjach nawet mała zmiana w perspektywie może przywrócić rzeczom właściwe proporcje, bo w takim stanie często przesadzamy. Przez ciągłe skupianie się na problemach możesz mieć poczucie przytłoczenia i też przez ciągłe myślenie tylko o tym może Ci się wydawać, że te problemy mają większe znaczenie niż w rzeczywistości mają. W ten sposób ten negatywny cykl tylko się rozpędza. Przykład – powiedzmy, że właśnie straciłeś pracę w mało przyjemnych okolicznościach z zaskoczenia i w Twojej głowie krążą myśli o tym, że nie znajdziesz wystarczająco szybko kolejnej pracy, nie będziesz miał z czego żyć, w końcu wylądujesz na ulicy itd. Raczej mało to pomocne. Jak perspektywa może tutaj pomóc? Możesz użyć perspektywy czasu – co ta sytuacja będzie dla mnie znaczyła za 10 lat? Z perspektywy doświadczenia – może byłeś już w podobnej sytuacji, że straciłeś pracę niespodziewanie. Poradziłeś sobie przeżyłeś, znalazłeś kolejną pracę, może nawet lepszą od poprzedniej. Możesz też na sytuację spojrzeć z szerszej perspektywy – co ta sytuacja znaczy w kontekście mojego całego życia? Może wreszcie to jest dobry moment na to żeby zacząć pracować nad biznesem albo projektem o którym myślisz od dłuższego czasu? Zmiana perspektywy najczęściej nie rozwiązuje problemu, ale pomaga go rozwiązać, sprawia, że możesz myśleć o rozwiązaniach zamiast o tym co było, to Ci doda energii, pomoże poczuć się lepiej i wyciągnie z tego błędnego koła negatywnych scenariuszy.

2) Umiejętność zmiany perspektywy może Ci też pomóc radzić sobie z wyzwaniami i stresem

Powiedzmy, że dostałeś dobrą propozycję pracy, taką o której marzyłeś, ale przed rozmową kwalifikacyjną paraliżuję Cię stres i myśl, że jak nie dostaniesz tej pracy to koniec, już dobrze nie będzie. Myślisz sobie – co ja powinienem zrobić, jak mam się zaprezentować? I szukasz na to odpowiedzi w swojej głowie. Jak w takiej sytuacji użyć zmiany perspektywy? A gdyby tak spojrzeć na siebie oczami tej osoby czy firmy, która szuka pracownika. Gdybym był na miejscu tej osoby jakiemu kandydatowi chętnie dałbym pracę? Co chciałbym usłyszeć od tej osoby, jak chciałbym żeby wyglądała, prezentowała się i wypowiadała się? Widzisz jak momentalnie to zmienia Twoje odczucia i zachowania? To dodaje pewności siebie, otwierają się nowe drzwi. To nie tylko Cię uspokoi, ale też da poczucie, że wiesz co masz robić i jak się przygotować a to zdejmie też ciężar stresu z Ciebie. A może właśnie masz przed sobą ważne negocjacje, tutaj też możesz zapytać siebie – jaki jest cel drugiej strony, gdybym był nim albo nią co chciałbym osiągnąć w tych negocjacjach? Jakie moje argumenty mogłyby ich przekonać w oparciu o to co już wiem na temat tego czego mogliby chcieć tak żeby obie strony zyskały. Zamiast próbować przepchnąć swoją jedyną słuszną ideę wywołując w ten sposób tylko opór drugiej strony masz narzędzie, które pomoże Ci ten opór rozpuścić. To samo dotyczy sprzedaży produktów klientom. Wszystko opiera się tutaj  na umiejętności przyjęcia pespektywy drugiej strony, widzenia czegoś więcej poza sobą i swoimi własnymi celami, co rzeczywiście może pomóc je osiągnąć.

3) Perspektywa może pomóc Ci podejmować dobre decyzje

Może stoisz właśnie przed ważną decyzją dla siebie, musisz ją podjąć, ale nie do końca jesteś pewien co zrobić. Tutaj możesz wykorzystać perspektywę czasu, ale trochę inaczej niż wcześniej. Zapytaj się jak będziesz się czuł z decyzją jedną albo drugą po roku? To pomoże zobaczyć, co każda z tych możliwości przyniesie Ci w przyszłości i która lepiej pasuje do tego co w przyszłości chcesz zobaczyć. Możesz też użyć mentalnego eksperta. Może znasz taką osobę, która zna się na tym nad czym się zastanawiasz – co ta osoba zrobiłaby w takiej sytuacji w jakiej jesteś, jaką podjęłaby decyzję i dlaczego, co w Twojej sytuacji wzięłaby pod uwagę. Albo co ekspert xyz zrobiłby w takiej sytuacji, jakiej wiedzy by potrzebował żeby rozwiązać problem, skąd by ją wziął? Możliwości korzystania z rad mentalnych ekspertów są niezliczone, to może być grupa ekspertów albo jeden ekspert, nieważne. W przypadku podejmowania decyzji możesz też użyć perspektywy systemowej. Powiedzmy, że masz do podjęcia decyzję – powinienem, powinnam odejść z firmy w której pracuję i założyć własny biznes czy nie? Jak każda z tych decyzji wpłynie na system mojej rodziny? Gdybym był całą swoją rodziną jak by to wpłynęło na mnie? A może już teraz prowadzisz firmę i chcesz wprowadzić jakieś zmiany – tutaj też perspektywa systemu będzie pomocna. To samo dotyczy sytuacji kiedy jesteś szefem zespołu. Możesz też tutaj użyć perspektywy dostępu do informacji – jeżeli nie masz pełnych informacji koniecznych do podjęcia decyzji, możesz zachować się tak jakbyś je miał. Jak wyglądałyby moje decyzje i działania gdybym miał informację x. Możesz też wydobyć informację z podświadomości w ten sposób. Wyobraź sobie, że odpowiedź na Twoje pytanie jest w zalakowanej kopercie w pudełku w szufladzie biurka. Podchodzisz, odsuwasz szufladę, otwierasz kopertę – co tam jest napisane, jak brzmi odpowiedź? Proste, ale naprawdę otwierające głowę.

4) Umiejętność zmiany perspektywy może pomóc w relacjach, wspiera empatię i zrozumienie

Najgorsze, co możesz zrobić w relacji z drugim człowiekiem to utknąć w swojej perspektywie i tylko z tego miejsca oceniać i swoje starania i starania swojego partnera. To jest chyba jedna z najważniejszych umiejętności, którą warto mieć jeżeli zależy Ci na dobrym związku – umiejętność popatrzenia na sytuację oczami drugiej osoby, to może być naprawdę otrzeźwiające. Świetna w relacji w której jest dużo emocji jest też zdolność przyjęcia perspektywy niezaangażowanego obserwatora – kamery albo dziecka, które nie interpretuje tego, co się dzieje, tylko patrzy żeby lepiej zrozumieć co tutaj widać, co się dzieje pomiędzy wami ponad warstwą silnych emocji bez oceny. Jeżeli się zaczynasz o coś kłócić ze swoim partnerem możesz spojrzeć na znaczenie tego o co się wykłócacie z perspektywy czasu – jakie ta rzecz będzie miała znaczenie za tydzień, miesiąc, rok i czy w ogóle warto się tym zajmować, czy to ma sens? To przywróci rzeczom właściwą hierarchię ważności. To jest bezcenne w relacjach. Tak samo z partnerem jak z dziećmi, przyjaciółmi, rodzicami itd.

5) Perspektywa może też pomóc Ci w radzeniu sobie z gniewem

Widząc inne scenariusze sytuacji zamiast tylko swój jeden słuszny możesz sobie zaoszczędzić dziwnych sytuacji, złego samopoczucia i często zakłopotania później. Myślę, że chyba każdy doświadczył takiej sytuacji: umawiasz się z kimś na spotkanie, jesteś punktualnie, ale tej osoby nie ma, nie odbiera, nie przychodzi, spóźnia się 40 minut. Czekasz i zaczynają Ci przychodzić do głowy myśli w stylu: kompletny brak szacunku, ktoś nie szanuje mojego czasu, jak nie zależało mu albo jej na spotkaniu to po co się umawia. Twój gniew zaczyna rosnąc razem z każdą taką myślą aż w końcu nie wytrzymujesz i wysyłasz mocnego smsa tylko po to żeby potem się dowiedzieć, że coś poważnego się stało albo, że coś tę osobę zatrzymało w pracy i nie mogła tego przewidzieć. Jak się czujesz w takiej sytuacji? Nie za dobrze pewnie. Gdybyś zmienił perspektywę pewnie przyszłoby Ci do głowy kilka innych możliwości poza: nie szanuje mnie i mojego czasu. Oczywiście czasami ktoś naprawdę nie szanuje Twojego czasu czy nie zależy mu na tyle żeby pojawić się na czas, ale tu chodzi o Ciebie o Twój gniew, który wpływa  na to jak Ty się czujesz. To może mieć zastosowanie w różnych sytuacjach, kiedy ktoś zajedzie Ci drogę, kiedy dziecko zrobi coś co Cię zdenerwuje. Patrząc na sytuację z perspektywy swojego dziecka mógłbyś zobaczyć skąd jego zachowanie i zareagować adekwatnie. Umiejętność zmiany perspektywy w takiej sytuacji sprawi, że będziesz mniej zły, mniej agresywny i raczej wzrośnie Twoja chęć udzielenia wsparcia i pomocy zamiast pogarszania sprawy reakcją tylko z poziomu swojego punktu widzenia.

6) Perspektywa pomoże Ci też w szybszym osiąganiu celów i dążeniu do nich konsekwentnie

Przez to, że perspektywa pomaga w decyzjach, radzeniu sobie z negatywnymi myślami, emocjami, wyzwaniami, pomaga w relacjach, w dbaniu o siebie – ma znaczenie przy osiąganiu celów. Przy pracy nad długoterminowymi celami perspektywa dnia dzisiejszego może być bardzo myląca. Potrzebujesz podejmować dobre decyzje z myślą o długoterminowych korzyściach a do tego potrzebujesz perspektywy dużego obrazu swojego życia. Jeżeli spojrzę na to co jem z perspektywy 10 lat, jeżeli spojrzę na to co robię i czego nie robię i na ile mnie to zbliża albo oddala od mojej wizji życia łatwiej jest utrzymać kurs. Chodzi o zobaczenie Twojego życia w kontekście Twoich marzeń, dążeń i celów w perspektywie czasu i rezultatów.

Twoja lepsza perspektywa

Łatwo utknąć w swojej perspektywie, ale jeżeli masz plan na to żeby się rozwijać, rozwijanie tej umiejętności Ci w tym pomoże, bo otworzy Twój umysł na nowe, inne możliwości. Nie chodzi tu o to żebyś rezygnował ze swojej perspektywy, chodzi o to żebyś był w stanie ogarnąć wzrokiem szerszą perspektywę, która będzie Cię mogła wspierać i złapać dystans zamiast upartego walenia głową w mur. Zachowaj swoją perspektywę, ale używaj innych punktów widzenia żeby ją ulepszyć.

Na pewno dzisiaj nie wyczerpałam tematu sytuacji i możliwości użycia zmiany perspektywy, to jest tylko parę przykładów, ale myślę, że po tych paru przykładach Ty będziesz wiedział najlepiej gdzie potrzebujesz jej użyć. Idealnie dla Twojego rozwoju i celów będzie wypracowanie umiejętności zmiany perspektywy na tyle, żeby pozwalała Ci się zbliżać do Twoich marzeń i celów, radzić sobie z przeszkodami i widzieć trudne sytuacje z pozycji zdysocjowanej, czyli z pozycji osoby nie uczestniczącej, bo to daje wolność w szukaniu rozwiązań i pomaga radzić sobie z trudnościami. Jak rozwijać swoją zdolność spojrzenia z innej perspektywy i zmiany tej perspektywy kiedy to jest potrzebne?

Zmienić perspektywę i na tym skorzystać

Po prostu ćwicz. Staraj się zmieniać perspektywy jak najczęściej, rób to na co dzień. Patrz na swoje codzienne decyzje z perspektywy czasu, patrz z perspektywy eksperta kiedy podejmujesz ważne decyzje, z perspektywy drugiej osoby kiedy masz kontakt z innymi ludźmi, pracujesz, negocjujesz, kiedy źle się czujesz spójrz na sytuację z innej, lepszej dla siebie perspektywy niż teraz, użyj do tego perspektywy czasu, systemu może nawet w większej skali – kraju czy świata. Możesz mi wierzyć, że widzenie swoich porażek w skali świata znaczenie odbiera im moc. Używaj perspektywy niezależnego obserwatora żeby mieć dostęp do informacji ponad emocjami. Z czasem będziesz mógł szybko przełączać się pomiędzy różnymi perspektywami a to pomoże Ci generalnie radzić sobie lepiej i osiągać lepsze rezultaty.  Celowo wybieraj interpretacje, które Ci bardziej pomagają. Przez ćwiczenie będziesz mógł używać tej umiejętności też w trudnych momentach. A umiejętność zmiany perspektywy właśnie w takich momentach jest szczególnie cenna, dostarcza Ci dodatkowych informacji, które wspierają korzystne dla Ciebie zachowania i pokazują, że wiele zależy od Twojego sposobu myślenia. Żadna sytuacja nie jest idealna, ale zmiana perspektywy pomoże Ci wpłynąć pozytywnie na Twoje życie, na relacje, emocje, zachowania czy cele. Zrobi nawet więcej – uwolni Cię z tkwienia w Twojej upartej perspektywie, która Cię bardzo ogranicza a przez to osłabi siłę władzy ego nad Tobą, bo czasem Twoje ego kiedy spojrzysz z innej perspektywy ucierpi i to jest doskonała wiadomość.

MAGDA ADAMCZYK